Somontano, wijnparadijs aan de voet van de bergen
Somontano (letterlijk: “aan de voet van de berg” ) is één van de boeiendste wijngebieden van Spanje. De variatie aan wijntypes is hier zo groot dat je met wijnen uit Somontano alléén , een heel menu kan begeleiden van aperitief tot dessert.
Aan de voet van de berg
Somontano ligt aan de voet van de Pyreneeën in de provincie Huesca in Aragon. Het belangrijkste centrum is Barbastro, op zo’n 80 km van de Franse grens. De noordelijkste punt van het gebied, Torre la Ribera, ligt zelfs nog veel dichter tegen de grens: op maar 40 km. In totaal komen 43 gemeenten in aanmerking voor de productie van Somontano-wijnen. De regio wordt in het noorden afgegrensd door Sobrarbe en Ribagorza, in het westen door Hoya de Huesca, in het zuiden door Monegros en in het oosten door Litera.
Rijke geschiedenis
Er wordt hier al van oudsher aan wijnbouw gedaan. De oudste sporen leiden ons terug tot 500 voor Christus en rond 200 voor Christus was de wijnstok al wijd verspreid. Zoals in zovele wijnstreken in Europa, hebben de Romeinen ook hier hun stempel op het wijngebeuren gedrukt en hun know-how achtergelaten. Tijdens de Middeleeuwen zorgden de katholieke kloosters voor een forse uitbreiding van de aanplant.
De roots van de moderne wijnbouw liggen echter in een recenter verleden. In de 19de eeuw woedde de phylloxera-plaag over heel Frankrijk. Veel Franse wijnboeren zochten hun heil in Spanje. Onder hen de familie Lalanne, die wijngaarden bezaten in Bordeaux , maar ook in Buenos Aires. Zij introduceerden Franse druivenrassen in Somontano en plantten o.a. Chardonnay, Merlot en Cabernet-Sauvignon aan. (Hun bodega bestaat –by the way- vandaag nog altijd. )
In de jaren zestig van de twintigste eeuw werd dan de Cooperativa Comarcal Somontano del Sobrarbe opgericht (vandaag Bodegas Pirineos) waarbij het merendeel van de kleine boeren uit de streek zich aansloten. Zij ijverden ook voor meer erkenning van de plaatselijke wijnen en slaagden erin om Somontano in 1984 als herkomstbenaming te laten registreren. Sinds de jaren negentig kende het gebied een ware boost. De drie grote bodegas (Enate, Vignas del Vero en Bodegas Pirineos) hebben Somontano internationaal op de kaart gezet. Vandaag de dag zijn er ongeveer 4.000 ha beplant, die in totaal zo’n 16.000.000 flessen produceren. In 2005 waren er nog 24 bodegas. Nu zijn er al 32 wineries actief, die 268 cuvées op de markt brengen. (situatie in 2019).
Landschap met mogelijkheden
De voornaamste wateraders van het gebied zijn de Ebro en de Alcanadre. Die laatste deelt het gebied op in twee subregio’s : de Somontano de Huesca in het westen en de Somontano de Barbastro in het oosten. De wijngaarden liggen op een hoogte tussen de 350 en de 1.000 meter boven de zeespiegel. Het valt op dat de geologische structuren in het landschap zich aftekenen van oost naar west. Dat is logisch: ze lopen parallel met de Pyreneeën, waarvan ze eigenlijk de “kreukelzone” vormen. De meeste rivieren zoals de Alcanadre, de Vero, de Calcón, de Cinca, de Ésera en de Isábena stromen naar het zuiden. De bergketens werden hier gevormd tijdens het Krijt (periode tussen 144,2 en 65 miljoen jaar geleden) en het Eoceen ...
Veel van de bodems bevatten op een bepaalde diepte een ophoping van calciumcarbonaat. Verder treffen we zandsteen en leem aan in het zuiden en gipsachtige mergel in het zuidwesten.
In combinatie met de klimatologische variabelen schept deze weelde aan terroirs een waaier aan mogelijkheden , waar de meest uiteenlopende druivenrassen zich thuisvoelen. Geen wonder dat in Somontano druivenrassen met zulke uiteenlopende eisen als Syrah en Riesling of Cabernet-Sauvignon en Gewürztraminer een plekje gevonden hebben.
Puzzelen met druivenrassen
Grosso modo kan het klimaat beschouwd worden als een continentaal mediterraan klimaat, maar er zijn toch wel serieuze verschillen al naar gelang de ligging. Het is natter en kouder naar het noorden toe en droger en warmer in het zuiden en het oosten. In het noorden zakt de temperatuur in de winter zelfs regelmatig onder het vriespunt! De zomers zijn over het algemeen warm en droog met wel een groot temperatuurverschil tussen dag en nacht, wat interessant is voor een genuanceerde opbouw van de zuren in de druif. De gemiddelde jaartemperatuur ligt, naar gelang de ligging tussen de 11 en de 15°C.
Voor de neerslag is het eerder de hoogteligging die doorslaggevend is. Zo noteren we 800 mm/jaar in het bergachtige gebied en maar 400 mm/jaar in het droge Monegrin-gebied in het zuiden. In de maanden juli en augustus worden de ranken op de proef gesteld en is er soms water tekort. Met 2.700 zonne-uren per jaar is de maturiteit van de druiven geen issue.
Als wijnboer komt het er dus op aan om de puzzel juist te leggen en te beslissen welke druif je op welk perceel het best tot haar recht kan laten komen. De opties zijn uitgebreid. Men heeft de keuze uit vijftien druivenrassen (zie onderaan de pagina).
Daaronder een aantal oude autochtone rassen zoals de Moristel, de Parraleta en de Alcañon, maar evenzeer “internationale“ rassen zoals de Chardonnay en de Merlot. Verrassend voor Spanje is zeker de mogelijkheid om Riesling of Gewürztraminer aan te planten! En geloof me: dat gebeurt! En met succes!
El dorado voor de wijnliefhebber
Bij het indienen van hun lastenboeken hebben de boeren van Somontano heel wat opties opengelaten. Gewoon maar rood, wit en rosé was hen niet genoeg. Nee, hoor. U kan hier schuimwijnen vinden (en neen, dat zijn GEEN Cava’s, maar Somontano’s, “vinos espumosos de calidad”). Of hebt u liever een zoete wijn? En wat verkiest u dan: een semiseco, een naturalmente dulce, een vendimia tardia, een vino de licor? En in wit of in rood? Allemaal mogelijk! Of misschien hebt u liever een vino de maceración carbonica? Of juist eerder een gerijpte wijn. Maar welke rijping dan? Crianza? Reserva? Gran Reserva? Roble? Noble? Añejo? U zegt het maar!
Om alles nog verleidelijker te maken is er ook nog een heuse wijnroute uitgestippeld die van de ene bodega naar de andere slingert en onderweg ook nog restaurants en wijnbars aandoet. Ons hoort u alvast niet klagen!
PRODUCTIEGEBIED VAN DE DOP SOMONTANO
Abiego, Adahuesca, Alcalá del Obispo, Angües, Antillón, Alquézar, Argavieso, Azara, Azlor, Barbastro, Barbuñales, Berbegal, Blecua-Torres, Bierge, Capella, Casbas de Huesca,Castillazuelo, Colungo, Estada, Estadilla, Fonz, Grado (El), Graus, Hoz y Costean, Ibieca, Ilche, Laluenga, Laperdiguera, Lascellas-Ponzano, Naval, Olvena, Peralta de Alcofea, Peraltilla, Perarrua, Pertusa, Pozán de Vero, Puebla de Castro (La), Salas Altas, Salas Bajas, Santa María de Dulces, Secastilla, Siétamo en Torres de Alcanadre.
TOEGELATEN DRUIVENRASSEN BINNEN DE DOP SOMONTANO
Witte druiven: Alcañón, Chardonnay, Garnacha Blanca, Gewürztraminer, Macabeo, Riesling en Sauvignon Blanc
Blauwe druiven: Cabernet Sauvignon, Garnacha Tinta, Merlot, Moristel, Parraleta, Pinot Noir, Syrah en Tempranillo.
Marc Gillis is hoofdredacteur van Jéroboam Magazine en zaakvoerder van International Wine College. Marc is een gerenommeerde sommelier en is internationaal bekend in de wijnwereld.
Reacties
Wees de eerste om te reageren...